Metabolizma Hızı

Vücut metabolizması, basitçe vücut hücrelerindeki tüm kimyasal reaksiyonları ifade eder. Metabolizma hızı da, tüm bu kimyasal reaksiyonlarda ısının serbestlenme hızını gösterir. Isı, vücutta serbestlenen tüm enerjinin son ürünüdür. Alınan enerjinin yalnızca %27 si hücrelerin işlevsel sistemlerine ulaşır, kalan büyük kısmı, protein metabolizması, kas aktivitesi ve çeşitli organlarla dokuların aktiviteleri sonucu açığa çıkan ısıya dönüşür. Bu %27’lik enerji de sonuçta yine ısı haline döner.

Kişinin varlığını sürdürebilmesi için gerekli enerji miktarına, “Bazal Metabolizma Hızı” adı verilir. Hareketsiz yaşam sürdürülmesi durumunda harcanan enerjinin %50-70’i, Bazal metabolizma için gerekli olan miktardır. Ortalama 70 kg.lık bir erişkinde, BMH saatte 65-70 Kalori civarındadır. BMH’nın büyük kısmı, santral sinir sistemi, kalp, böbrekler ve diğer organların aktiviteleri oluşturur. İstirahatte iskelet kası aktivitesi, BMH’nın %20-30’undan sorumludur.

Yaşa bağlı olarak kas kitlesi azalıp, yağ dokusu arttığı için, bazal metabolizma hızı da yaşla birlikte düşer. Benzer şekilde, kadınlarda da BMH erkeklerden daha düşüktür.

Tiroid hormonu, Bazal metabolizmayı arttırır. En yüksek seviyede Tiroksin salgılandığı zaman, bazal metabolizma normalin %50-100’ü kadar artar. Bunun tam tersi olarak tiroid salgısının tümüyle kaybı, metabolizma hızını normalin %40-60’ına indirir. Tiroid bezi, soğuk havada salgısını arttırır, sıcak havada azaltır. Kutuplarda yaşayanların BMH’ları, tropikal bölgelerde yaşayanlara göre %10-20 daha yüksektir.

Testosteron, iskelet kasının kitlesini arttıran anabolik etkisinden dolayı metabolizma hızını arttırır.

Büyüme hormonu, hücresel metabolizmayı doğrudan uyararak Basal metabolizma hızını %15-20 arttırır.

Ateş, vücuttaki kimyasal reaksiyonları hızlandırarak, Basal metabolizma hızını yükseltir.

Uyku, metabolizma hızını azaltır. Uykuda metabolizma hızı, normalin %10-15 altına iner. Çünkü, uykuda iskelet kasının tonusu azalır ve santral sinir sisteminin aktivitesi azalır.

Malnutrisyon, metabolizma hızını azaltır. Uzun süreli malnutrisyonlarda, metabolizma hızı %20-30 kadar azalabilir.

Metabolizma hızını en dramatik şekilde arttıran faktör, ağır egzersizdir. Kas egzersizi, vücuttaki ısı oluşumunu hızla 20-50 katına çıkarır. Obesiteyi önlemekte belirli bir düzeyde fiziksel aktivite son derece önemlidir.

70 kg. Ağırlığında Bir İnsanın Çeşitli Aktiviteler Sırasında Enerji Tüketimi