Sağlıklı bir yaşam, kronik hastalıklara karşı etkin bir koruma için omega-3 yağ asitlerinin önemini biliyoruz. Peki bu etkiyi krill yağı ile optimize etmeye ne dersiniz?
Omega-3 yağ asitlerinin biyoyararlanım açısından en güçlü, en etkili formu Antarktika Okyanusuna özgü, karidesi andıran minik deniz kabuklularından geliyor; Krill (1). Özellikle son yirmi yılda bilim dünyasının radarına giren krill (Euphausia superba)-Norveç dilinde ‘küçük canlı’ demek. Krill yağını omega-3 yağ asitleri açısından ön plana çıkaran özelliklerini keşfetmeden önce bu uzun zincirli yağ asitlerinin sağlık üzerindeki olumlu etkilerini hatırlayalım mı?
- Kalp ve Damar Sağlığını Koruyucu Etki: Omega-3 yağ asitlerinin (EPA ve DHA) kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu etkisi farklı mekanizmalar üzerinden gerçekleşiyor; vücuttaki enflamasyonla savaşıyor, damarlardaki enflamasyonu azaltarak damar sağlığını destekliyor, kanın pıhtılaşmasını önleyerek kalp krizi ve inme riskini azaltıyor (2) (3).
- Demans ve Alzheimer’a Karşı Koruyucu Etki: Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre global olarak her yıl beş milyonun üstünde insana Alzheimer teşhisi konuyor. Öngörü ise 2050 yılına gelindiğinde tüm dünyada 135 milyon Alzheimer hastası olacağı yönünde. Alzheimer, demans gibi nörodejeneretif hastalıklarda omega-3 yağ asitlerinin güçlü koruyucu etkisi olduğunu işaret eden pek çok bilimsel çalışma var (4) (5).
- Anti-aging Etki: Hücresel yaşlanmayla savaşta da en güçlü müttefikiniz, hücre zarının yapıtaşlarından olan omega-3 yağ asitleridir (6). Eğer hücre zarı sağlıklı değilse hem hücre bütünlüğü bozulur hem de hücreler arası iletişim aksar. 2024 yılında yayımlanan bir çalışmanın bulguları omega-3 yağ asitlerinin biyolojik yaşlanma sürecini yavaşlattığı yolunda (7). Omega-3 yağ asitlerinin hücreleri koruma altına aldığını söyledik. Krill yağının bu olumlu etkiyi artıran bir özelliği daha var; dünyanın en güçlü antioksidanı olan astaksantin de içermesi.
- Kansere Karşı Koruyucu Etki: Omega-3 yağ asitlerinin tümör oluşumunu tetikleyen protein sinyallerini baskılayarak ve vücuttaki enflamasyonu azaltarak kanser riskini azaltmada fayda sağlayabileceğini işaret eden pek çok bilimsel yayın var (8). Unutmayın, vücuttaki enflamasyon ne kadar fazlaysa kanser riski de o kadar artar. Omega-3 zengini bir diyetin koruma sağladığı kanserlerin başında meme kanseri ve kolon kanseri geliyor (9) (10).
- Ruh Sağlığını Koruyucu Etki: Omega-3 yağ asitlerinin stres kontrolünde fayda sağladığı, depresyon semptomlarını hafiflettiğini gösteren bilimsel yayınların sayısı azımsanmayacak kadar çok. 2021 yılında yayımlanan bir araştırma bu etkinin moleküler boyutunu ortaya koyması açısından önemli bir yere sahip. Çalışmanın bulguları omega-3 yağ asitlerinin (EPA ve DHA) beyindeki kimyasal enflamasyon markörlerini azaltarak nörojenerasyonu azalttığını, depresyon semptomlarını hafiflettiğini gösteriyor (11).
- Kilo Kontrolünü Destekleyici, Diyabetten Koruyucu Etki: Omega-3 yağ asitlerinin insülin direncini azaltarak kilo vermeyi kolaylaştırdığını, tip 2 diyabete karşı koruma sağladığını, hatta hastalığın seyrini geri çevirmede fayda sağlayabileceğini gösteren bilimsel çalışmalar var (12) Bu yağ asitlerinin vücuttaki enflamasyonu azalttığını belirtmiştik. Enflamasyonun insülin direncini derinleştirdiği, tip 2 diyabet riskini arttırdığı biliniyor.
Aklınızda Olsun
Bilim dünyasının radarına 1970’li yıllarda, çok balık tüketen topluluklarda kalp ve damar hastalıklarına, nörodejeneratif hastalıklara daha az rastlanması ile giren omega-3 yağ asitleri üzerine pek çok bilimsel çalışma, araştırma yapıldı. Omega-3 yağ asitlerinin kemik sağlığını destekleme, menopoz semptomlarını hafifletme ve kronik stresin yıkıcı etkilerine karşı vücudu koruma altına almada fayda sağlayabileceğini gösteren bilimsel yayınlar var (13) (14) (15). Yani, diyetinizdeki uzun zincirli yağ asitlerini (EPA ve DHA) artırmak için neden pek çok.
Yağlı balıklar, kırmızı et, yumurta gibi hayvansal besinlerdeki omega-3’lerden vücut daha etkin bir şekilde yararlanıyor. Omega-3 zengini bir beslenme modeli sağlık yolunda atılmış önemli bir adım. (Ancak bir uyarıda bulunmakta fayda var; bir ton balığı konservesi ya da bir ton balığı paketi açıp omega-3 zengini beslendiğinizi düşünmek büyük bir yanılgı; işlenmiş balık ürünlerinde bu değerli yağ asitlerini bulamazsınız!)
Sözün özü; sağlık faydaları göz önüne alındığında diyetinizi omega-3 yağ asidi takviyesi ile desteklemek iyi bir fikir -özellikle de bu takviye krill orijinli ise.
Neden Krill Yağı?
Peki krill yağını en etkili omega-3 kaynağı yapan nedir?
- Araştırmalar vücudun, balık orijinli omega-3 yağ asitlerine kıyasla krill yağındaki omega-3’lerden çok daha etkin bir şekilde faydalandığını gösteriyor (16). Bunun nedeni şu; balık yağında bulunan omega-3 yağ asitleri DHA ve EPA trigliserid formundayken krill yağındaki DHA ve EPA fosfolipid formunda. Bu moleküler farklılık krill yağındaki omega-3 yağ asitlerinin daha kolay absorbe edilmesi, vücudun bunlardan daha etkin bir şekilde yararlanmasını sağlıyor.
- Balık yağından elde edilen omega-3 yağ asitlerinin hücrelere iletilmesi lipaz enzimi aracılığıyla olur. Krill yağında bulunan DHA ve EPA herhangi bir taşıyıcı enzime ihtiyaç olmadan hücrelere direkt olarak iletilir. Eğer lipaz enzimi eksikliğiniz varsa balık orijinli omega-3 yağ asitlerinden fayda sağlamanız zorlaşır. Krill yağında böyle bir risk söz konusu değil.
- Yukarıda da belirtildiği gibi krill yağının önemli bir avantajı daha var; doğada bilinen en güçlü antioksidan olan astaksantin de içermesi. Krill, yengeç, karides, ıstakoz ve kerevit gibi bazı kabuklu deniz canlıları turuncu rengini bu molekülden alır. Bilimsel yayınlar bu süper antioksidanın kalp ve damar hastalıklarına, nörodejeneratif hastalıklara karşı etkin koruma sağladığını, vücuttaki enflamasyonu azalttığını gösteriyor (17) . Yani krill yağı ile hem omega-3 yağ asitlerinin biyoyararlanım açısından en etkili formunu kullanıyor hem de astaksantinin antioksidan gücünden faydalanmış oluyorsunuz.
REFERANSLAR:
- “Comparison of Omega-3 polyunsaturated fatty acids bioavailability in fish oil and krill oil: Network Meta-analyses” T. Pham, Food Chemistry X, Volume: 24, Aralık 2024, 101880
- “Omega-3 fatty acids in primary and secondary prevention of cardiovascular diseases” Austin Tutor, Progress in Cardiovascular Diseases, Volume 84, Mayıs–Haziran, June 2024, Pages 19-26
- “Resolvin D1 receptor GPR32 transduces inflammation resolution and atheroprotection” The Journal of Clinical Investigation, Hildur Arnardottir, Ekim 2021 doi: 10.1172/JCI142883
- “A systematic review and dose response meta analysis of Omega 3 supplementation on cognitive function” Hossein Shahinfar, Scientific Reports volume 15, Article number: 30610 (2025)
- “Lipid profiling reveals unsaturated lipid reduction in women with Alzheimer's disease” Asger Wretlind Alzheimers Dement. Ağustos 2025;21(8):e70512.
- “Omega-3 supplementation and stress reactivity of cellular aging biomarkers: an ancillary substudy of a randomized, controlled trial in midlife adults” Annelise A. Madison, Mol Psychiatry, Temmuz 2021;26(7):3034-3042.
- “Dose-response relationship of dietary Omega-3 fatty acids on slowing phenotypic age acceleration: a cross sectional study”Front Nutrition, Volume 11, 4 Eylül 2024
- “Associations of plasma omega-6 and omega-3 fatty acids with overall and 19 site-specific cancers: A population-based cohort study in UK Biobank”Y. Zhang, International Journal of Cancer, Volume:156, Issue:6, Mart 2025, 1154-1172
- “The Effects of Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids on Breast Cancer as a Preventive Measure or as an Adjunct to Conventional Treatments” Matheus H Theinel,Nutrients, 2023 Mar 7;15(6):1310.
- “The efficacy of omega-3 fatty acids (O3FAs) as a complementary in colorectal cancer patients: Absystematic review and meta-analysis” A. A. Wibowo, Clinical Nutrition, Volume 61, Haziran 2024, 322-332
- “Omega-3 polyunsaturated fatty acids protect against inflammation through production of LOX and CYP450 lipid mediators: relevance for major depression and for human hippocampal neurogenesis” A. Borsini, Molecular Psychiatry, volume 26, pages 6773–6788 (2021)
- “Effect of coadministration of omega-3 fatty acids with glimepiride on glycemic control, lipid profile, irisin, and sirtuin-1 in type 2 diabetes mellitus patients: a randomized controlled trial”R. H. Werida, BMC Endocrine Disorders volume 23, Article number: 259 (2023)
- “Omega-3 fatty acids in pathological calcification and bone health” T Sharma, Journal of Biochemistry, Ağustos 2020;44(8):e13333
- “Effects of omega-3 polyunsaturated fatty acids intake on vasomotor symptoms, sleep quality and depression in postmenopausal women: A systematic review” Z. Iqbal, Nutrients, 15(19), Article 4231, 2023
- “Omega-3 polyunsaturated fatty acid levels and dysregulations in biological stress systems” Carisha S. Thesing, Psychoneuroendocrinology, Volume 97, Kasım 2018; 206-215
- “Comparison of the effects of a phospholipid-enhanced fish oil versus krill oil product on plasma levels of eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids after acute administration: A randomized, double-blind, crossover study” L.L. Guarneiri, Nutrition. 2023;114:112090.
-
“Advances in technologies for highly active omega-3 fatty acids from krill oil: clinical applications” A. Colletti, Mar Drugs. 2021;19(6):306.
